مقاله

پنج سال از انتشار الف ب می گذرد

از پنج سال پیش:  | صفحه اول |  | یک متن کوچک |  | درباره نویسنده |

11 نوامبر 2001 بود که نخستین بار سایت الف ب در شکل و شمایلی کاملا متفاوت از امروز با این جمله از کتاب «اتاقی از آنِ خود» از ویرجینیا وولف در شبکه جهانی قرار گرفت:

There is no gate, no lock, no bolt that you can set upon the freedom of my mind.

آن زمان هنوز شمار سایت های ایرانی اندک بود. ایرانیان چه در داخل و چه در خارج از کشور هنوز قدرت جادویی این وسیله ارتباطی را که اواخر دهه شصت میلادی در وزارت دفاع آمریکا به دنیا آمد تا کامپیوترهای عظیم را جهت کارهای تحقیقاتی در چند دانشگاه آن کشور به هم مرتبط سازد، کشف نکرده بودند.

خیلی زود و با سرعتی سرسام آور دستگاهی به نام کامپیوتر تغییر شکل و کیفیت داد. کامپیوترهای عظیم، به شدت گران، با امکانات بسیار محدود و در شماری اندک، هرسال کوچکتر، ارزانتر، بهتر و بیشتر شدند. تنها در طول سه دهه کامپیوتر از یک دستگاه نسبتا لوکس و پژوهشی،  به یک دستگاه معمولی و همگانی، مانند رادیو و تلفن، و هم چنین به یکی از مهم ترین وسایل ارتباطی تبدیل شد.

کامپیوتر و اینترنت نه تنها به دو روح در یک بدن تبدیل شدند، بلکه دیگر وسایل ارتباطی را نیز در خود گرد آوردند. با کامپیوتر و اتصال به شبکه جهانی می توان تلفن کرد، تلویزیون دید، فیلم تماشا کرد، رادیو شنید و با یکدیگر به صورت گفتار یا نوشتار به زبان های مختلف گفتگو کرد. 

امروز زبان فارسی به چهارمین زبان رایج در اینترنت تبدیل شده است. «سانسور» در اینترنت معنایی ندارد و این در حالیست که سیستم «فیلترینگ» و سانسور دولتی پا به پای آن در معدود کشورهای خودکامه جهان، از جمله در جمهوری اسلامی، پیش می رود.

اگرچه روز به روز بر شمار کاربران اینترنت افزوده می شود، لیکن نمی توان نادیده گرفت که پس از تقسیم سیاسی جهان به «شرق» و «غرب»، و پس از تقسیم اقتصادی جهان به «شمال» و «جنوب» امروز از نظر فنی نیز جهان به دو بخش «دیژیتال» و «غیردیژیتال» تقسیم شده است. امروز مانند هر موهبت دیگر سیاسی و اقتصادی بسیاری از مردم جهان، به ویژه در آسیا و آفریقا، از این موهبت فنی بی بهره اند.  در کشورهای پیشرفته شمار زنانی که به اینترنت دسترسی دارند، کمتر است و لایه های تنگدست جامعه اساسا در استفاده از اینترنت جایی ندارند. با این همه اینترنت دمکراتیک ترین رسانه ای است که تا کنون به وجود آمده است، چرا که اگر همگان را هنوز «به» آن راه نیست، لیکن همگان را «در» آن جا هست. این ویژگی درست برعکس رادیو و تلویزیون است: همگان را «به» رادیو و تلویزیون راه هست، لیکن «در» آنها برای همگان جا نیست!

تناقض همواره موجود دمکراسی در اینترنت نیز خود را نشان می دهد: دشمنان دمکراسی، از فاشیست ها و گروه های موسوم به نئونازی تا اسلامیست ها و بینادگرایان مذهبی نیز از این دستاورد بهره می جویند تا ذهنیات عقب مانده و ضد انسانی خود را گسترش داده و حتی به سربازگیری بپردازند. 

اینترنت دامنه نوینی به فردیت انسان عصر جدید بخشیده است. در این جهان انتزاعی که کلمه و تصویر، رنگ و صدا در چهاردیواری فرد در هم می آمیزند، در عین حال فرد را در یک جمعیت جهانی هویتی تازه می بخشند. جمعیتی که اگر او را به زبان نفهمند، به تصویر درک می کنند. جام جهان نما، نه تلویزیون، بلکه اینترنت است.

امروز «الف ب» که از ژانویه 2005 به صورت نشر هفتگی و به نام «ژورنالیست» در شبکه جهانی قرار می گیرد، یکی از صدها هزار سایت فارسی زبان در اینترنت است که تلاش خود را در روشنگری خلاصه کرده است. بر همین اساس فیلترینگ «الف ب» در جمهوری اسلامی زمانی کوتاه پس از انتشار آن آغاز شد که تا به امروز ادامه دارد.

از پنج سال پیش:  | صفحه اول |  | یک متن کوچک |  | درباره نویسنده |

| © 2006| | alefbe - journalist | | berlin | | germany |